حرز چیست؟
تعریف حرز کلمه حرز، به کسر حاء و سکون راء (جمع آن اَحْراز) در لغت حِرز یعنی جاى مطمئن، به عبارت دیگر به جایی می‌گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند. حرز به این مفهوم، به معناى محلّ امن و مطمئن جهت حفظ مال از دستبرد دیگران است؛ از این رو، هنگامى که چیزى را در جاى مطمئنى مى‌گذارند و به این وسیله آن را از دستبرد دیگران محفوظ مى‌دارند، مى‌گویند آن را احراز کرده‌اند. حرزِ هر چیزی در عرف متناسب با آن چیز است، به عنوان مثال، حرز طلا و جواهر، پول و اشیاى قیمتى، صندوق محکم قفل دار؛ حرز لوازم خانه و اجناس درون مغازه، اتاق، کمد و مغازه و حرز چهار پایان محلّ نگهدارى آن‌ها، مانند طویله و اسطبل است. بنابراین، جاهایى که آمد و شد در آن‌ها همگانى است، مانند حمام‌ها، کاروانسراها، قهوه خانه‌ها، مهمانسراها و مساجد، حرز محسوب نمى‌گردند. دفن کردن مال در زیر زمین حرز آن محسوب مى‌شود؛ لیکن برخى، آن را به دفن کردن در آبادى مقید کرده و دفن در بیابان را حرز ندانسته‌اند. قبر براى کفن نیز حرز محسوب مى‌شود.
معنای اصطلاحی
و در اصطلاح، نوشته‌اى در بردارندۀ اذکارى خاص براى دفع آفات و بلاها، مشابه با تعویذ و عُوذَه یا قسمی از آن است که با آداب شرع موافق باشد. در احادیث شیعه و سنّی و ادعیه مأثور واژه حرز به معنای اصطلاحی فراوان به کار رفته است. شماری از این حدیث‌ها، از جمله حدیث انس بن مالک و حدیث منقول از علی بن ابی‌طالب علیهما السلام که این امر حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر اسلام است به این معنا که پیامبر ، امامان و برخی از صحابه و تابعان و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب ها حرز به کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند.
انواع حرز
این نکته قابل توجه است که حرز میتواند بجز نوشتنی هم باشد. بعضی از روایات ما کارهایی را بیان فرموده اند که برای ما حکم حرز را دارند مانند: 1- همراه داشتن تربت امام حسین علیه‌السلام به ویژه در سفر. 2-تدهین با روغن درخت بان. 3-همراه داشتن عصایی از درخت بادام تلخ در سفر. 4-در دست کردن انگشتر عقیق سرخ یمن. 5- به همراه داشتن انگشتری با نگین عقیق زرد.
حرز در فرهنگ شیعی
حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده است. وجود انبوهی از حرزها و عوذه‌ها و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و حدیث امامیه ثبت شده، شاهد این مدعاست. و ما نیز تعدادی از آن ها را در همین کتاب بیان خواهیم کرد.
برگشت به بالا